قسمت سوم
جرقه در انبار باروت
روز ١٠دی (٣١دسامبر ١٩٧٧) کارتر در راه سفرش به هند، در ایران توقف کرد تا شب سال نو را با شاه بگذراند. رئیسجمهور آمریکا در صحبتهایش به تجلیل و ستایش از شاه پرداخت و او را در شایستگی ستود که توانسته رهبری کشور ایران را بهصورت یک جزیر ة ثبات در یکی از پرآشوب ترین نقاط دنیا درآورد. اما ۹روز بعد جرقهیی انبار باروت خلق را در جزیره ثبات منفجر کرد و شگفتا که مثل همیشه کبریت را دشمن خود برافروخت.
١٧دی: مقالهٔ داریوش همایون(وزیر اطلاعات و جهانگردی) در روزنامه اطلاعات با نام مستعار احمد رشیدی منتشر شد. او خمینی را که از ١٤سال پیش در عراق در تبعید بود، مورد حمله قرار داد و او را عامل بلوای شوم ١٥خرداد که خون بیگناهان را ریخت نامید.
١٩دی: مردم قم که منتظر لحظه مناسب بودند،بهپا خاستند. در اعتراض به مقاله روزنامه اطلاعات، بازار قم تعطیل شد و تظاهرات بزرگی برپا گردید. در درگیری با مأموران دولتی، تعدادی از مردم بهشهادت رسیدند. از این نقطه بود که جنبش وارد روند غیرقابل بازگشتی شد و خمینی روی موج جنبش قرار
گرفت.....
قیام مردم قهرمان تبریز
در چهلم کشتار مردم قم، تبریز قهرمان بهپاخاست. اکنون این دیگر یک تظاهرات نبود، بلکه یک قیام، یک خیزش عمومی بود. ساختمانهای حزب رستاخیز نابود شد، بانکها آتش زده شد و میرفت که سرنخ اوضاع از دست رژیم در برود. دربارهٔ هر کدام از این خیزشها و بهخصوص قیام مردم تبریز که یک سال بعد هم با خلعسلاح ارگانهای سرکوب و درهم شکستن ماشین نظامی رژیم شاه توسط همان مردم تکمیل شد، گفتنیها بسیار است که در گنجایش این یادداشتها نیست.
شاه سی و سه بار نطق کرد
گفته میشود از اردیبهشت ٥٥تا دیماه ٥٦شاه در مجموع سی وسه بار نطق و مصاحبه کرد و وعد ة آزادی داد. او سیاست گامبهگام را در پیش گرفته بود اما همواره جنبش مردمی دهها گام جلوتر از او حرکت میکرد. شاه سال ٥٦را با وعد ة آزادی و بهاصطلاح فضای باز سیاسی سپری کرد. اما در سال ٥٧ناچار ا ز برداشتن گامهای مشخص و عملی بود. در حالی که در مصاحبه ٢٥اردیبهشت ٥٧خود، دموکراسی غربی را رد میکرد و میگفت نوع دموکراسی چندحزبی برای غرب چه چیزی به ارمغان آورد که ما هم از آن تبعیت کنیم.
در ١٩خرداد، در مصاحبه با خبرنگار تایمز برای برقرار کردن نظام مشروطهیی شبیه انگلستان ابراز آمادگی کرد و گفت:
هرگز نمیتوان خلاف رأی مردم بر آنها حکومت کرد....
نامهٔ بازرگان به شاه
٣٠اردیبهشت ٥٧: مهندس بازرگان در نامهیی خطاب به شاه که برای معینیان، رئیس دفتر مخصوص وی، فرستاد، نوشت:
چنانچه صاحبنظران مخالف را [برای مصاحبه] احضار فرمایند … این جانب آمادگی و اشتیاق و درخواست خود را برای چنین مصاحبه تلویزیونی … اعلام میدارم و فکر میکنم شایسته مقام شاهنشاهی نیز چنین باشد که یک بار با معترضان خود به جای چماق و مسلسل و تانک با سلاح منطق و قانون روبهرو شوند...