گفتیم که جریان تکامل در مسیر خودش از مراحل مختلفی عبور کرده است. این عبور، عبوری با سرعت ثابت و یکنواخت نیست، بلکه با افزایش سرعت یا شتاب همراه است، یعنی هر چه در جریان تکامل پیش می‌رویم، سرعت تحولات بیشتر می‌شود، یا به عبارت دیگر، مدت زمان مرحله بعدی از مدت زمان مرحله قبلی، بسیار بسیار کوتاهتر است.
این افزایش سرعت، حرکت روی یک سطح شیب دار را به‌خاطر می‌آورد که هر چه جسم پایین‌تر میآید، سرعت ازدیاد پیدا می‌کند. به‌عنوان مثال، تکامل مواد آلی را که رابط بین جمادات و دنیای حیاتی هستند، بررسی می‌کنیم. تکامل این مواد به چند هزار میلیون سال احتیاج داشت، در حالی‌که وقتی به جهان حیاتی قدم گذاشتیم، تکامل با سرعت خیلی زیادتری حرکت کرد
مالحظه می‌کنیم که در هر مرحله، سرعت جریان تکامل زیادتر می‌شود. اگر در یک مرحله، ً فرضا هزار میلیون سال احتیاج است، مرحله بعدی خیلی کمتر از این وقت می‌گیرد. تا وقتی که به دنیای انسانی و جامعه میرسیم، شتاب دیگر سرسام‌آور و بعضی وقتها در معیارهای گاهشناسیِ تکامل حتی دم افزون است
