سؤال ۱: این انتخاب چگونه انجام شد و کی؟
این انتخاب در جلسه رسمی شورا در شهریور سال ۱۳۷۲انجام شد و قرار شد که اعلام آن به‌مردم ایران توسط مسؤل شورا انجام شود و مسؤل شورا در ۳۰مهر همان سال طی پیامی این انتخاب را به‌مردم ایران اعلام کرد.
-
ماده ۷ اصلاحی، منضم، به فصل اول برنامه دولت موقت جمهوری دموکراتیک اسلامی ایران.
مصوبه به‌اتفاق آراء اعضاء حاضر در اجلاسیه شورا، تصویب شد.
مقام ریاست‌جمهوری دموکراتیک اسلامی ایران برعهده خانم مریم رجوی خواهد بود.
۱ـ تعیین زمان مناسب اعلام این مصوبه برعهده مسئول شوراست،
۲ـ به‌محض تصدی ریاست‌جمهوری در ایران خانم مریم رجوی از کلیه مسئولیتهای سازمانی خود، استعفا خواهد کرد.
۳ـ دوره ریاست‌جمهوری ایشان، پس از تصویب ریاست‌جمهوری جدید، در مجلس مؤسسان، و قانونگذاری ملی و انتخاب رئیس‌جمهوری جدید ایران پایان می‌یابد.
مسعود رجوی رهبر مقاومت در رابطه با این انتخاب فرخنده خطاب به رزمندگان ارتش آزادی گفت:.
به این ترتیب، تمام رزم و رنجها، و آتش و خون، و مجاهدت نسلی که از آغاز به‌حق نسل انقلاب، نسل وفا، و نسل حقیقت و ایمان نام گرفت و از ۳۰خرداد ۱۳۶۰، صد صد و هزار هزار، در راه آزادی، بر تیرکهای اعدام و بر طنابهای دار و بر تختهای شکنجه بوسه زد، امروز بر عالی‌ترین شاخسار تکاملی‌اش به‌بار می‌نشیند. مبارک باشد.
و شما، رزم‌آوران آزادی و مجاهدان آزادی‌ستان، از امروز وظیفه بزرگ، خطیر و تاریخی خود را تک به‌تک درک می‌کنید. بایستی امانت بزرگ ملت ایران، رئیس‌جمهور دموکراتیک اسلامی ایران را ولو با چنگ و ناخن و دندان به تهران برسانید.
سؤال دوم: پاسخ خانم رجوی نسبت به‌این انتخاب و واکنش ایشان در این جلسه چه بود؟
امروز که ۲۷سال از آن واقعه تاریخی گذشته، خوب است نگاهی به گفتگوهای انجام گرفته در آن روز بیاندازیم. برخلاف رسم معمول و عرف شناخته شده احزاب و شخصیتها و تلاش آنان برای احراز پستی مانند ریاست جمهوری، مریم رجوی هیچگاه خواهان چنین پست و مقامی نبوده است. او نارضایتی خود را در اجلاس شورا و در جریان تصمیم‌گیری برای این موضوع پنهان نمی‌دارد و خواهان آن است که به مسئولیتها و وظایف خود در سازمان مجاهدین و ارتش آزادیبخش ادامه دهد. اینجاست که باید یک‌بار دیگر در این جمله مسعود رجوی که آن را در سخنرانی دانشگاه تهران در سال۵۷ایراد کرد دقت کنیم: «ما سر نداده بودیم که زَر بگیریم... جانمان را مگر برای این داده بودیم که به‌جایش جاه بگیریم»
گفتگوی مسئول شورا با مریم رجوی برای قبول مسئولیت، یک سند زرین تاریخی است و یادآوری آن تکان‌دهنده است.
مریم رجوی: «شما (مسعود) تا به‌حال هر چه از من خواسته بودید، هیچ‌وقت «نه» نگفته‌ام. نمی‌دانم، شاید اولین بار است که می‌خواهم «نه» بگویم. می‌فهمم خیلی بد است، اما متأسفانه نمی‌توانم این جا جواب مثبت بدهم. اگر چه برای دلایلی که شما در رابطه با ضرورت این کار می‌آورید، منطقاً جوابی ندارم. از طرف دیگر، راستش، بدون رودربایستی، خودم را شایسته آن چه که همه دوستان گفتند، نمی‌بینم. ولی در ورای همه اینها یک واقعیت وجود دارد. من از آن وقتی که در متن مبارزه، با مجاهدین و مشخصاً خود مسعود آشنا شدم، نهایت آرزویم این بود که به‌عنوان یک سرباز، یک سرباز پاکباز و از خود گذشته، برای آرمان و در راهی که او باز کرده بود، جان بدهم. از وقتی هم که در پرتو راهگشاییهای خودش برای کل مجاهدین، من در موضع مسئولتری قرار گرفتم، باز نهایت آرزویم این بود که بتوانم همواره کمک‌کار او باشم، برای پیشبرد هر کاری که تشخیص بدهد. اما در این نقطه چه در برابر خود مسعود که من فقط فکر می‌کنم یک گوشه یا یک قسمت بسیار کوچکی از محصولات و ثمرات کار خودش باشم، و چه در برابر شورای ملی مقاومت، به‌عنوان بالاترین ثمره کار مبارزاتی مسعود در بیست و چند ساله مسئولیتش در مجاهدین، در برابر هر دو اینها متأسفانه از پذیرش این مسئولیت خجلم.... بنابراین از آنجا که نمی‌خواهم بحث ادامه پیدا کند، فقط یک خواهش دارم. آن هم این است که از من نخواهید که این جا جواب مثبت بدهم. من می‌فهمم که همان‌طور که الآن اعضای شورا و طبعاً خود شما دارید می‌گویید، منافع عالی شورا و مصالح عالی سیاسی‌مان ایجاب می‌کند، اما اجازه بدهید که من سلب مسئولیت کنم و بگذارم به‌عهده شورای ملی مقاومت و خود شما هر آنچه را تصمیم گرفتید...
مسئول شورا: «بسیار خوب، یک سؤال دارم، آیا مصوبه‌یی را که شورا بگذراند، صرفنظر از نظریه فردی و شخصی خودتان، آیا این مصوبه را هر چه که باشد، خواهید پذیرفت؟ این از نظر من قابل فهم است که شما در چه محذوری قرار دارید. فکر هم نمی‌کنم که موضوع برایتان لااقل از جهات تاریخی، سیاسی و اجتماعی مبهم باشد… ما در این مورد به اتفاق‌نظر رسیده‌ایم. خوب، این اتفّاق یک دلیل بسیار گویایی است...
بنابراین، ما می‌خواهیم خطوط ملی و میهنی‌مان را در جهت استقرار آزادی و استقلال و حاکمیت ملی و مردمی پیش ببریم. واضح است که اگر امکان انتخاب فردی به خیلی از ما بدهند، ای بسا که خواهان تغییر در نقشها و مسئولیتهایمان باشیم، از خود من گرفته تا سایر رفقا و برادران و اعضای شورا..... مقاومت ایران، رودرروی دیکتاتوری آخوندی، رودرروی دوهزار‌و‌پانصد و اندی سال دیکتاتوری و سرکوب و مرزبندی جنسی، یا به‌قول خودتان ایدئولوژی جنسیت، احتیاج داریم که به‌جلو خیز برداریم...
نیاز جدی ماست. این نقشها که دست ما نیست. شاید اگر انتخاب فردی می‌بود، خیلی از اعضای شورا هم مسئولیتهای کنونی‌شان را نمی‌پذیرفتند. چون لااقل در این روزگار، روزگاری که هیچ چیز نقد نیست، روزگاری که از مبارزه کردن، از عضویت در شورا، از عضویت در مقاومت، ارتش آزادیبخش ـ تمام ارگانهای مقاومت ـ تا به‌حال که جز رنج، ناراحتی، فشار، ملامت، نکوهش، دشنام و ناسزا چیزی درنیامده است. خوب، این جا (اشاره به صندلی خالی شهیدان) جای خالی نمایندگان شهیدمان و اعضای شهید شوراست. بنابراین سؤال ما از بابت دلبخواه شخصی و فردی شما نیست...
بنابراین، سؤال ما از شما (مریم) روشن است. حتی اجازه بدهید به‌این صورت بگویم: شورا مصوبه‌یی دارد، صرفنظر از دلبخواه شخصی شما یا من. به‌شما ابلاغ می‌کند، این را می‌پذیرید؟...… آیا شما به‌لحاظ ایدئولوژیک از دید خودتان، و به‌لحاظ سیاسی ـ تاریخی از دید همه ما، دید مشترک همه ما، مجاز هستید که بگویید نه؟
مریم رجوی: «جواب این سؤالهای شما کمی مشکل است... من آن قدر ناتوان نبودم که نتوانم ضرورتهای سیاسی و اجتماعی و تاریخی این موضوع را برای مقاومت بفهمم. ولی فکر می‌کنم آن چه که الآن مانعم شده که نمی‌توانم بیایم توی میدان و دستگاهی که شما دارید درباره‌اش بحث می‌کنید و بعد پا به‌پای شما بتوانم جواب بدهم، این است که فکر می‌کنم سقف مسئولیت‌پذیریم در حد سازمان مجاهدین است. یعنی وقتی که بالاتر از این می‌رود، دیگر متوقف می‌شوم.
مسئول شورا: «بسیار خوب ما این جا با شما حرفی نداریم. این نقطه‌نظرهای ایدئولوژیکی خودتان است.در مورد ابلاغ الزام‌آور مصوبه ما (شورا) جوابتان چیست؟
مریم رجوی: «شما می‌گویید که ابلاغ می‌کنید و الزام‌آور است، من تنها جوابی که می‌توانم بدهم این است که چون چیز بیشتری نمی‌توانم بفهمم، به‌اعتبار حضور خودتان و شورای ملی مقاومت و در رأسش خود شما، به‌عنوان بالاترین تضمین و پشتوانه در بالای سرم، اگر بتوانم قدم برمی‌دارم والاّ که خارج از این اصلاً امکان ندارد. بنابراین بگذارید باز هم تقاضا کنم مرا از این مسئولیت معاف کنید و چنین ابلاغ الزام‌آوری صادر نکنید.
مسئول شورا: «پس این طور که من فهمیدم، شما به خواسته ما، حالا هر عنوانی خودتان می‌خواهید رویش بگذارید «نه» نمی‌گویید.
مریم رجوی: «فهمیدم که یک ابلاغ الزام‌آور از طرف خود شماست».
مسئول شورا: «و خوشبختانه شما آن را می‌پذیرید».
دقیقا و از آن عجیب‌تر این‌که مریم رجوی که هرگز خواهان این موضع و مقام نبود از آن جا که به‌عنوان مسئولیتی سنگین به‌آن نگاه می‌کرد، با تمام وجود این کار را پیش برد در صحنه و داخلی و بین‌المللی تمام‌عیار این مسئولیت را به‌دوش کشید. شناخته شدگی بین‌المللی مقاومت و خانم مریم رجوی محصول کارزارهای متعددی است که ولی در طول این سال‌ها به‌پیش برده خارج کردن نام مجاهدین از لیستهای تروریستی متعدد و انتقال امن مجاهدان اشرفی به‌خارج از عراق، از جمله این فعالیت‌ها هستند. مریم رجوی به‌حق نماینده این مقاومت و رئیس‌جمهور برگزیده آن است.
